Chương 16 - "Lần gây án kế tiếp của hung thủ rất có thể là trong vòng một tuần tới, địa điểm là một trong năm tiệm cà phê này" - Tô Hồi đứng dậy, bình tĩnh mở miệng giới thiệu: "Đây chỉ là một sơ đồ đơn giản thôi, thời gian có hạn nên tôi không vẽ được chính xác cho lắm, hôm nay mượn nó để giới thiệu một vài nguyên lý đến mọi người thôi. Phương pháp hôm nay tôi sử dụng không phải khắc họa tâm lý tội phạm mà mọi người vẫn hiểu, mà là một nhánh nhỏ trong đó, gọi là geographic profiling cũng chính là khắc họa địa lý tội phạm. Nguyên lý của nó là thông qua các dữ liệu như địa điểm thủ phạm và người bị hại gặp nhau, địa điểm tấn công, địa điểm giết hại, địa điểm vứt xác... kết hợp với tâm lý tội phạm, suy ra nơi ở của thủ phạm, nơi thủ phạm đến, địa điểm phanh thây, địa điểm làm việc hoặc những nơi hắn có thể tới." Tô Hồi nói tiếp: "Thật ra những lý luận này nghe có vẻ phức tạp, trước đây trong giới các cảnh sát kỳ cựu cũng có một vài cách nói, ví dụ như "xa vứt gần chôn","đầu xa người gần","nhỏ gần lớn xa" khi vứt xác còn có cả "không gần, không xa, không lặp chỗ". Thật ra đây đều là nguyên lý cơ bản của khắc họa địa lý tội phạm, chẳng qua những suy luận hiện giờ của tôi có hệ thống hơn thôi." Sau đó Tô Hồi xoay lại, đối mặt với mọi người giải thích cụ thể: "Không có địa điểm gây án thì cũng sẽ không có phạm tội. Tội phạm sẽ không lựa chọn địa điểm một cách bừa bãi, chúng ta phải tìm ra quy luật trong đó. Có một vài lý luận cơ bản có lẽ mọi người cũng biết rồi. Ví dụ như giả thuyết hình tròn, cũng chính là hình tròn phạm tội: Trong án giết người hàng loạt, nối hai địa điểm có vị trí xa nhất lại với nhau làm thành đường kính, lấy điểm chính giữa làm tâm vẽ một hình tròn." Giọng nói của Tô Hồi hơi trầm thấp, chậm rãi, thoạt trông anh như một thầy giáo đang giảng bài cho học sinh. Chẳng qua trước mặt anh lúc này đều là những cảnh sát đã lành nghề của tổ trọng án. "... Ngoài ra lý luận tội phạm học môi trường, cùng nguyên lý kiếm ăn đều là một vài lý luận cơ bản thuộc khắc họa địa lý tội phạm. Phạm tội chỉ xảy ra khi kẻ gây án và người bị hại xuất hiện trong cùng một thời gian tại cùng một địa điểm, hiện tại chúng ta đã bước vào thời đại số hóa, cho nên thông tin địa lý mà cảnh sát dùng nên kết hợp với bản đồ của tội phạm để ứng dụng vào trong thực tiễn." Trong phòng họp, mọi người đều hết sức chăm chú nghe Tô Hồi giải thích, không một ai lên tiếng. Mặc dù họ cũng từng được nghe về những lý luận này nhưng đều không tìm hiểu sâu xa như vậy, càng không có kinh nghiệm vận dụng thực tiễn. "Mặc dù những manh mối thực tế đang có của vụ án này không đủ để chúng ta lập tức tìm ra hung thủ nhưng nó đã cho chúng ta rất nhiều thông tin..." Nói tới đây, Tô Hồi chấm lên bản vẽ ba chấm màu đỏ,"Ba vị trí này là địa điểm hung thủ cất phần tay chân bị cụt để giao cho khách hàng. Dựa vào lời khai chúng ta có thể biết được, những địa điểm này đều do hung thủ lựa chọn." Sau đó anh lại chấm ba dấu màu vàng xung quanh,"Ba chỗ này là địa điểm những cô gái kia từng phục vụ trước khi mất tích. Chúng ta đã biết được những địa điểm này, cũng tức là hung thủ từng đến những chỗ này vào một khoảng thời gian nào đó." Tô Hồi nhấn chuột, vẽ ra mấy đường tròn giao nhau lấy những điểm đó làm tâm. "Một vài phương pháp khắc họa địa lý thường dùng trên thế giới là: Rossmo, Central, Caining... Ở đây tôi sẽ dùng GIS của cảnh sát. Căn cứ vào những địa điểm này, sau đó kết hợp với địa lý thành phố để tiến hành ưu hóa, từ đó suy ra được tấm hình bên dưới, cũng chính là cơ sở giúp chúng ta tìm ra tội ác..." Dứt lời, Tô Hồi tắt sơ đồ đi, mở một phần mềm chuyên ngành ra. Bản đồ Hoa Đô màu cầu vồng xuất hiện trên màn chiếu. Tô Hồi dùng chuột khoanh vùng màu đỏ trong bản đồ lại, tổng kết: "Sau khi tính toán có thể biết được, rất có thể địa điểm cố định của kẻ tình nghi nằm trong khu vực này." Tô Hồi giải thích không hề phức tạp, hơn nữa còn lược bỏ rất nhiều phần cần phải suy luận, nghe anh nói rất dễ hiểu, lại vẫn có đầy đủ cơ sở lý luận. Khúc Minh nghe tới đây, nhìn lên bản đồ trên màn hình, khẽ ho một tiếng. Trước đây Hạ Minh Tích chỉ biết tới một vài lý thuyết về vấn đề này, chưa từng vận dụng thực tế, cô thấy Tô Hồi giảng giải rất nhanh nhưng vẫn kìm nén lại, bới lông tìm vết: "Nhưng khu vực này vẫn rộng quá..." "Đúng vậy." Tô Hồi gật đầu tán thành. Hạ Minh Tích không ngờ thầy giáo Tô này lại thừa nhận dứt khoát tới vậy, cô mím môi, muốn nghe anh sẽ nói gì tiếp. "Với lực lượng cảnh sát thuộc tổ trọng án và cục cảnh sát hiện giờ, một khu vực rộng bằng này cũng phải điều tra rất lâu. Cho nên tôi đã dựa trên phương tiện giao thông, địa vị xã hội, tuổi tác, học vấn, điều kiện cần có để gấy án, sàng lọc kỹ càng các vị trí địa lý một lần nữa." Khúc Minh hỏi: "Điều kiện và tiêu chuẩn anh dùng để sàng lọc là gì?" "Là cách thức hành động đặc biệt của hung thủ." Tô Hồi nói, anh tựa lên bàn, một tay chống lên đầu mèo trên cây ba-toong,"Ví dụ, vì sao nạn nhân của hắn luôn là nhân viên quán cà phê?" Hạ Minh Tích nghĩ hồi,"Vì hung thủ là người thích sự thanh lịch, mê uống cà phê chăng?!" Tô Hồi nói: "Thích sự thanh lịch thì có thể nhưng cà phê thì không đúng. Trong nhiều hóa đơn của hắn không xuất hiện cà phê, hắn không uống cà phê ở tiệm cà phê, đây cũng là một điểm đặc biệt của hung thủ. Tôi cho rằng quán cà phê có một ý nghĩa nhất định với hung thủ. Ngoài ra, điều kiện sàng lọc còn có độ tuổi, học vấn, tình hình tài chính cá nhân... Đây không phải phân biệt đối xử, mà là khoa học. Phần lớn tầng lớp lao động thấp không thường bỏ thời gian ra vào nhiều quán cà phê, hơn nữa còn ở lại lâu. Thời gian và tài chính của họ không cho phép điều đó." Trịnh Bách men theo lối suy nghĩ của anh,"Nói cách khác, hung thủ có nguyên nhân khi lựa chọn quán cà phê..." Sau đó Tô Hồi kích chuột, một vài khu vực quanh chợ nông sản, công trình xây dựng chợt tối đi, khu vực cần điều tra giảm bớt một nửa. "Dựa trên video từ camera an ninh, thời gian hung thủ đến các tiệm cà phê cũng không cố định, phần lớn là vào buổi chiều, hắn có thể làm việc gì đây?" Tô Hồi nói tiếp. "Hẳn là công việc có thời gian tương đối tự do... Hoặc là việc có thể thay ca..." Kiều Trạch tiếp lời. Tô Hồi khẽ ho hai tiếng, nói tiếp: "Những công nhân làm công ăn lương, hoặc công chức công việc bận rộn có quỹ thời gian cá nhân rất ít, khó làm những việc này mà không ai nhận ra. Bỏ đi những điều kiện này, chúng ta có thể sàng lọc lại lần nữa, loại thêm một vài khu vực." Khoanh vùng trên bản đồ lại nhỏ thêm một chút. "Vấn đề tiếp theo, phương tiện giao thông của hắn hẳn là ô tô cá nhân, hắn lựa chọn những quán cà phê đó theo tiêu chí nào? Thay đồ nữ ở đâu? Thực hiện hành vi bắt cóc khi nào? Sau đó thì đưa nạn nhân đi đâu? Ngoài ra, sau cắt tay chân của nạn nhân, hắn xử lý những bộ phận cơ thể khác thế nào? Cất giấu ở đâu?" Mọi người bất giác nương theo giọng nói của Tô Hồi, suy nghĩ về vấn đề này. "Tôi đã xem thời gian những nạn nhân mất tích cùng báo cáo pháp y của họ, hung thủ không chặt tay chân các nạn nhân ngay trong ngày bắt cóc, có thể hắn nuôi các nạn nhân ở đâu đó một thời gian, hắn buộc phải qua lại rất nhiều nơi, mà nơi giam cầm và chặt xác phải đủ yên tĩnh, đủ an toàn, không để ai phát hiện." Tô Hồi nói tiếp: "Khi suy luận, phòng phẫu thuật để hung thủ chặt xác là cố định, khi một tiệm cà phê được hắn lựa chọn cũng sẽ thành cố định, như vậy chúng ta sẽ có nhiều lộ trình mang tính giả thiết hơn. Hơn nữa khi hung thủ thực hiện hành vi nguy hiểm, hắn sẽ chủ động tránh những nơi ồn ào đông đúc." Nói tới đây, Tô Hồi lại nhấn chuột, mấy đường đứt quãng đại diện cho các lộ tuyến xuất hiện trên bản đồ. Sau đó, mấy vòng tròn nhỏ có màu sắc khác nhau xuất hiện. Tô Hồi ngẩng đầu lên, tổng kết: "Hiện giờ tôi có thể xác định, nơi hung thủ chặt xác có thể nằm trong mấy khu vực màu đỏ này, nơi ở của hắn có lẽ nằm trong khu vực màu xanh, nếu nơi ở và nơi chặt xác là một thì sẽ thuộc các khu vực màu tím, nơi có màu càng đậm càng có khả năng là địa điểm chính xác." Tấm hình đầu tiên Tô Hồi đưa ra chỉ mới cẩu thả, đơn giản thì những tấm hình về sau lại càng lúc càng chuyên nghiệp, đến bản đồ này, đã có thể coi là cao cấp. Thầy giáo Tô này thật sự đã dùng mười phút, khoanh vùng những nơi kẻ phạm tội có thể ẩn nấp bằng phương pháp giảng giải mà họ đều có thể hiểu được. Quá trình này như làm ảo thuật vậy. Lục Tuấn Trì đứng khoanh tay cạnh anh, thấy biểu cảm của các tổ viên từ nghi ngờ dần biến thành bội phục và ngạc nhiên. Hắn nói với mấy cấp dưới: "Mọi người có thể bắt tay từ những nơi chặt xác trước, tập trung điều tra khu vực màu tím, đồng thời cũng phải tuần tra khu vực màu xanh và màu đỏ." Mọi người gật đầu liên hồi. Tô Hồi sực nhớ ra gì đó, nhắc nhở anh: "Phải rồi, thứ tôi làm chỉ là mô hình dữ liệu thôi, chỉ có thể tham khảo khi phá án, hơn nữa nó được thành lập trên rất nhiều cơ sở như hung thủ chỉ có một người, ... các anh vẫn phải nghiêm túc, cẩn thận, điều tra theo chứng cứ thực tế, không thể loại trừ một vài trường hợp đặc biệt..." Lục Tuấn Trì gật đầu: "Chúng tôi sẽ kết hợp cả tình hình thực tế." Tô Hồi cầm ba-toong, do dự một hồi, mở miệng nói tiếp: "Vì bây giờ thời gian có hơi gấp rút, nên tôi có một dự đoán khá mạnh dạn..." Thấy anh ngập ngừng không nói, Lục Tuấn Trì gật đầu nói: "Thầy Tô cứ yên tâm, chúng tôi chỉ dùng để tham khảo thôi." Sau vài lần tiếp xúc, hắn biết thầy giáo Tô này cực kỳ kiêng kị khắc học tâm lý không có căn cứ thực tế, cũng sợ bọn họ chỉ nghe theo dự đoán đó mà bỏ qua những đầu mối khác. Nghe vậy Tô Hồi mới nói tiếp: "Trong toàn bộ phạm vi hoạt động của hung thủ, có tổng cộng 232 quán cà phê, trong những quán cà phê đó có một vài tiệm quá lớn, hoặc quá nhỏ, còn có vài tiệm vị trí xa lệch. Những tiệm đó đều không phù hợp với quy luật lựa chọn của hung thủ. Sau khi sàng lọc, có tổng cộng 34 tiệm phù hợp, hắn đã gây án tại ba trong số những tiệm cà phê đó, cũng có nghĩa hung thủ không gây án ở những tiệm gần đó nữa." Các quán cà phê trên bản đồ dần tối đi, cuối cùng chỉ còn lại năm điểm sáng đang không ngừng nhấp nháy. Tô Hồi chỉ vào bản đồ, nói: "Lần gây án kế tiếp của hung thủ rất có thể là trong vòng một tuần tới, địa điểm là một trong năm tiệm cà phê này."